Informacja-artykuł Tytul Pl Ocena zależności między czynnikami demograficznymi a zachowaniami żywieniowymi młodzieży siedleckich szkół ponadpodstawowych Tytuł En An assessment of relationship between demographic factors and nutritional habits of teenagers from secondary schools in Siedlce Rok 2025 Slowa kluczowe Pl nawyki żywieniowe, młodzież, zdrowa żyw-ność, badanie kwestionariuszowe Slowa kluczowe En nutritional habits, young people, healthy food, questionnaire studies Zakwalifikowano do druku 2022-02-02 Autor Beata Jakubik Afiliacja Instytut Nauk Biologicznych, Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet w Siedlcach Tekst Pl Wprowadzenie. Wiedza dotycząca zdrowego żywienia jest bardzo istotna dla odpowiednich zachowań prozdrowotnych młodzieży, szczególnie w okresie dojrzewania. Zwyczaje ży-wieniowe nastolatków kształtowane są nie tylko przez prefe-rencje smakowe, ale również przez szereg czynników środo-wiskowych takich, jak: grupa rówieśników, warunki socjalne, ekonomiczne, fizyczne, psychiczne, miejsce zamieszkania, rodzina. Jednak największe znaczenie mają: płeć, wiek, typ szkoły, miejsce zamieszkania, wykształcenie rodziców oraz status socjoekonomiczny rodziny. Postawy żywieniowe w okresie dojrzewania wywierają znaczny wpływ na później-sze zachowania żywieniowe w życiu dorosłym. Cele pracy. Poznanie wiedzy na temat zdrowej żywności oraz ocena zachowań żywieniowych młodzieży ponadgimnazjalnej w zależności od wybranych czynników demograficznych. Materiał i metody. Badaniem objęto grupę 490 uczniów, uczęszczających do liceum ogólnokształcącego (N=190), technikum (N=190) oraz szkoły zawodowej (N=110); w badaniu uczestniczyło 300 dziewcząt i 190 chłopców. Do analizy wiedzy żywieniowej wykorzystano autorski kwestiona-riusz ankiety. Wyniki. Wykazano istotne różnice między wiedzą żywieniową a płcią badanych, typem szkoły, miejscem zamieszkania, wy-kształceniem rodziców oraz sytuacją ekonomiczną rodziny dziewcząt i chłopców. Stwierdzono duże braki w wiedzy na temat zdrowej żywności. Odnotowano istotny wpływ edukacji szkolnej w przekazywaniu wiedzy o zdrowej żywności. Pod-stawowym źródłem wiedzy o zdrowej żywności była szkoła oraz Internet. Młodzież liceum i technikum oraz dziewczęta częściej niż uczniowie szkół zawodowych i chłopcy spożywali warzywa i owoce. w przypadku spożywania fast-foodów an-kietowani spożywali je najczęściej codziennie (21%), cztery razy (19%) oraz pięć razy (18%) w tygodniu. Podobnie kształ-towała się częstość spożywania napojów słodkich i gazowa-nych. Na codzienne spożywanie śniadań wskazywali ucznio-wie liceum i technikum oraz dziewczęta. Głównym miejscem spożywania obiadu był dom. Wnioski. Wykazano istotne różnice w wiedzy o zdrowej żyw-ności w badanej grupie młodzieży. Stwierdzono niewłaściwe nawyki żywieniowe badanej grupy osób: częste spożywanie produktów typu fast-food oraz picie słodkich i gazowanych napojów. Odnotowano istotny wpływ edukacji szkolnej w prze-kazywaniu wiedzy w zakresie prawidłowych nawyków żywie-niowych. Tekst En Introduction. Knowledge of healthful nutrition is very im-portant for appropriate health-promoting habits in teenagers, especially during adolescence. Nutritional habits of teenagers are determined not only by taste preferences but also by many habitat factors like: peers, social and economic conditions, physical and psychological factors, place of living and family. Most important, however, are sex, age, type of school, place of living, parents’ education and socio-economic status of the family. Nutritional habits during adolescence exert an important effect on later feeding behaviours in adulthood. Aim. The study was aimed at checking the knowledge on healthy food and at assessing nutritional habits of teenagers from secondary schools in relation to selected demographic factors. Material and methods. A group of 490 students from grammar school (N=190), technical college (N=190) and vocational school (N=110), including 300 girls and 190 boys was selected for the study. Authors’ own questionnaire was used to analyse nutritional knowledge. Results. Nutritional knowledge were found to significantly (p<0.05) differ between sex, among the type of school, place of living, parents’ education and socio-economic status of girls’ and boys’ families. Big gaps in knowledge on healthy food nutri-tional habits were found in the studied group. Significance of school education in transfer of knowledge about healthy food. School and internet are the main sources of in-formation about healthy food. Young people from grammar school and technical college ate more fruits and vegetables than their counterparts from vocational schools. The adequate difference was found between girls and boys. The consumption of fast-food, the respondents most often ate it every day (21%), four times (19%) and five times (18%) a week. Similar proportion of answers was noted with respect to the consumption of sweet and carbonated drinks. Students of grammar school and technical college as well as girls ate break-fast every day. Dinner was eaten mostly at home. Conclusions. Significant differences in the knowledge about healthy food were found in the studied group of adolescents. Improper eating habits of the study group were found: frequent consumption of fast-food products and drinking sweet and carbonated soft drinks. Significant role of school education in spreading knowledge about proper nutritional behaviors was noted. Adres do korespondencji dr n. biol. Beata Jakubik Instytut Nauk Biologicznych, Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, Uniwersytet w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, tel. 600110806, e-mail: beata.jakubik@uws.edu.pl